Çağımızın rahatsızlığı: Overthinking (Fazla Düşünme) Sorunu hakkında herşey

Düşünme süreci beynin vazgeçilmez bir parçası olsa da hepimiz zaman zaman bu sürece normalinden fazla ölçüde maruz kalıyoruz.

İngilizce’den Türkçemize overthinking (fazla düşünme) olarak geçen bu kavram, uzun vadede hayatımızı ciddi ölçüde tehdit ediyor.

Peki psikolojik problemlerin temelini oluşturan overthinking eğilimine sahip olup olmadığınızı gösteren işaretler nelerdir?

Overthinking eğiliminin psikolojik etkileri

Aynı düşünceleri analiz ederek ve yorumlayarak tekrar tekrar düşünmek overthinking’in genel yapısını oluşturur. Bu fazla düşünme eğilimine yatkınlık gösterenlerin, genellikle harekete geçmektense sabit bir düzende kalarak yaşanan veya yaşanacak olayları defalarca düşünmeyi tercih ettikleri gözlemlenmiştir.

Bu nedenle Overthinking’in ikiye ayrıldığı söylenebilir:

• Geçmişe dayalı pişmanlıkları düşünce yoluyla hafifletmeyi hedef alan
• Geleceğe dayalı tahmini olay veya durumları kurgulamaya odaklanan

Her ikisi de kişide kaygı, stres, korku, mutsuzluk, tatminsizlik, depresyon ve performans düşüklüğü yaratmaya neden olur.

Fazla düşünme özelliği “problem çözme” davranışıyla karıştırılmamalıdır. Çünkü problem çözme, harekete geçmeyle ilişkiliyken overthinking daha fazla dibe çökme psikolojisiyle bağlantılıdır. Problem çözmede olduğu gibi herhangi yeni bir bakış açısı sunmadığı gibi overthinking, negatif düşüncelere kapılmaya ve motivasyonsuz hissetmeye neden olur. Hatta zihni sürekli olarak olumsuzu düşünmeye yönlendirdiği için negatif tutum ve düşünceleri bir alışkanlık haline getirir.

Overthinking sorununun 10 tane belirtisi

Her birimiz bazı dönemlerde kendimizi daha kaygılı, takıntılı veya düşünceli hissedebiliriz. Fakat bu hissin bir sınırı vardır ve eğer fazla düşünme özelliği tüm günlük yaşamımıza dağılan bir boyuta ulaşıyorsa gerçekten bir problem var demektir.

Aşağıdaki 10 işaretin büyük bir çoğunluğunun kendinizde olduğunu fark ediyorsanız fazla düşünme sorunu ile karşı karşıyasınız:

• Utandığınız bazı anları zihninizde tekrar ederek sürekli o ana dönüyorsanız,
• Sıklıkla sesli olarak kendi kendinizle konuşuyorsanız,
• Beyniniz sakinleşmediği için uykuya dalmada problem yaşıyorsanız,
• Sürekli olarak “Eğer şöyle olsaydı…” ile başlayan cümleler kuruyorsanız,
• İnsanlarla yapmış olduğunuz konuşmaları farklı versiyonlarıyla tekrar tekrar kurguluyorsanız,
• İnsanların hoşunuza gitmeyen davranışlarını kafanızda tekrar canlandırıyorsanız,
• Etrafınızda olan şeyleri çoğunlukla fark etmiyor, kendi dünyanızda geleceğe veya geçmişe kapılmış bir halde yaşıyorsanız,
• Kontrol edemediğiniz durumları düşünmekten kendinizi alıkoyamıyorsanız,
• Endişeleriniz sürekli olarak aklınızdaysa ve bir çözüm yolu bulmaktansa sadece nedenlere odaklanıyorsanız,
• Sıklıkla mesajlarınızı veya maillerinizi tekrar tekrar okuyarak yaptığınız konuşma anlarına geri dönmeye çalışıyorsanız.

Overthinking sorununundan nasıl kurtulursunuz?

Derin bir nefes alıp en son ne zaman her şeyi akışına bıraktığınızı hatırlamaya çalışın. Bu farkındalık anı belki de çok uzaklarda. Sürekli olarak bir şeyler düşünüyor, olay ve eylemleri hatırlamakta zorlanıyor, detayları birbirine mi karıştırıyorsunuz? Bunun sebebi muhtemelen her şeyi fazla düşünme özelliğinizden kaynaklanıyor.

En ince ayrıntısına kadar her durum veya olayı defalarca düşünme özelliğinden kurtulmanın yollarını arayanlara, zihinlerini rahatlatmaya yardımcı olacak 3 yöntem:

1) 2020’nin dünya üzerindeki son yıl olduğunu düşünün

Önünüzde yapmak istediklerinizi gerçekleştirmek için yalnızca birkaç ay kaldığını bilseydiniz ne yapardınız?

Bazılarımız ailesiyle daha çok vakit geçirmek isterdi, bazılarımız ise daha önce gitmediği bir ülkeye seyahat etmek… Oysa tüm bu hayal ettiklerimizi yapabilecek ne kadar vaktimiz olduğunu gerçekten bilmiyoruz. Ufak detaylara takılmak yerine ne yapmak istediğinize dair düşünmeye vakit ayırın. Hep istediğiniz ancak ertelediğiniz şeyleri gözden geçirin. Bu düşünce tarzı tükenmişlik hissiyle baş etmenize yardımcı olup fazla düşünme döngüsünden kurtulmanıza fırsat sağlayabilir.

2) Rutininize yenilik katın

Sürekli olarak aynı şeyleri yapmak, aynı konular üzerine düşünmek, sabitlikten şaşmamak obsesif düşüncelere yönelimi pekiştirebilir. Rutini kırıp hayatınıza farklı bir renk getirdiğinizde, yeni bir risk çemberi altında olacağınız için düşünceleriniz ve heyecanlarınız da değişecektir. Yeniliklere açık olmak iyi hissetmeyi sağlar. Kırabildiğiniz ölçüde rutininizi kırmaya çalışın.

3) Kendinizi mükemmeliyetçi yaklaşımlardan arındırın

Fazla düşünmenin en yakın dostu mükemmeliyetçiliktir. Mükemmeliyetçi insanlar, her konuda kusursuz olmak istedikleri için tüm detayları ince ince düşünüp olası senaryolar üretmeye ve paranoya yapmaya kadar ileri gidebilirler. Kusursuz olan hiçbir şey yoktur çünkü iyilik, güzellik, başarı kavramları görecelidir.

Bu nedenle zihninizi mükemmel bir hayat beklentisinden arındırmaya ve var olanın mutluluğunu hissetmeye çalışın. Mükemmeliyetçilikten uzaklaştıkça zihninizde tekrar eden düşüncelerin yerini daha olumlu düşüncelere bıraktığını fark edebilirsiniz.

Siyasetcafe.com