Öncelikle üzülerek tüm Ülkem adına geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum. Depremin fiziksel hasarını gördük ama içsel hasarları kimbilir nasıldır? Sadece televizyondan ve internetten gördüğümüz kadarıyla üzüntülerini derinden yaşadık. Fakat deprem dediğimiz doğal afet kişilerde nasıl patolojik sorun oluşturuyor? Ruhsal olarak kendimizi nasıl korumalıyız? Bu yazımda sonucunda oluşturabileceği bir patolojiden bahsetmek istiyorum. 

Deprem gerçekleştiği bölgede coğrafi olarak büyük bir yıkıma yol açmanın yanı sıra insanların yaşamlarını fizyolojik ve psikolojik olarak derinden etkileyen bir doğal afettir.

Yapılan çalışmalar göstermektedir ki depremi yaşayan kişilerin %20’sinde Travma Sonrası Stres Bozukluğu ortaya çıkmaktadır. Özellikle depremlerden sonra etkilenen kişi sayısının oldukça fazla olması, bu konunun ciddiyetini ortaya koymaktadır. Travmanın şiddeti, psikolojik etkisinin de derecesinin etkilemektedir. Deprem esnasında enkaz altında kalma, yakınını kaybetme, evin hasar görmesi, deprem sırasında yaşanılan korkunun derecesi önemli risk faktörleridir.

Çoğu kişide travma ile ilişkili belirtiler saatler ve günler sonrasında ortaya çıkabilmektedir. Bazı bireylerde yıllar sonra dahi ortaya çıktığı görülmektedir. Deprem gibi travmatik bir olay yaşayan bireylerde ise Travma Sonrası Stres Bozukluğu belirtileri ilk günlerde ortaya çıkmakla birlikte, birçok kişide günler veya haftalar içerisinde bu belirtilerde iyileşme görülmektedir. Ancak bazı kişilerde belirtilerin düzelmesi daha uzun bir süreci kapsamaktadır. Böyle durumlarda belirtilerden kaçınmak, olay hiç olmamış gibi davranmak sorunların daha da şiddetlenmesine yol açmaktadır. Travma Sonrası Stres Bozukluğu beraberinde kişilerde depresyonu, içe kapanıklığı meydana getirdiği gibi anksiyete ve panik durumuda ortaya çıkarıcı nedene sahiptir. Peki bu sürecin tedavi yöntemi ne olabilir derseniz; 

Deprem sonrasında yapılacak ilk psikolojik yardım, kişinin fizyolojik ve psikolojik olarak rahatlamasını sağlamak, sosyal destek alması yönünde cesaretlendirmek, Travma Sonrası Stres Bozukluğu hakkında bilgilendirme yapmaktır. Kişi istemediği takdirde yaşadığı deneyimler konusunda konuşmaya zorlanmamalıdır. Daha önce yazılarımda belirttiğim gibi uzmana başvurmaları gerekmektedir. Psikoterapiler, bu konuda eğitimi ve deneyimi olan psikiyatr ve klinik psikologlar tarafından yürütülmelidir. Bilişsel Davranışçı Terapi ve EMDR Travma Sonrası Stres Bozukluğu’nda etkililiği araştırmalarla kanıtlanmış olan terapi yöntemleridir. Lütfen bu durumu kullanmak isteyen kişilere karşı dikkatli olmamız gerektiğini de eklemek isterim. 

Merve ALKAN

Uzman Klinik Psikolog