Yusuf Hâs Hâcip’e göre devlet yönetiminde adalet

Yusuf Hâs Hâcip; Türk İslam tarihinin büyük şairi, bilim adamı ve düşünürüdür. Aynı zamanda ünlü Kutadgu Bilig adlı siyasetnameyi de yazan kişidir.

Eserinde devlet yönetiminde adaletin ve kanunların önemine dikkat çekmeye çalışmıştır.

Halkın zengin olması için doğru kanunlar konulması gerektiğini şu ifadelerle açıklar: “Halk zenginleşti memleket nizâma girdi; halk hükümdara dualar etti. Halk kurtuldu ve zahmet denilen şey ortadan kalktı. Kuzu ile kurt birlikte yaşamaya başladı ”

Yusuf Hâs Hâcip  beyitlerinde şöyle seslenir:

 "Ey hâkim! Memlekette uzun müddet hüküm sürmek istersen, kanunu doğru yürütmeli ve halkı korumalısın. Kanun ile ülke genişler ve dünya düzene girer, zulüm ile ülke eksilir ve dünya bozulur. Zalim zulmü ile birçok sarayları harap etmiş ve sonunda kendisi açlıktan ölmüştür."

Bu ideal devletin dayandığı kilit kavram ise adalettir. Devlet yönetiminde dikkat edilmesi gereken başlıca hususlar şunlardır:

1- Para ayarını temiz tutmalı

2-Halkı âdil kanunlarla idare etmeli ve kuvvetlinin zayıfı hüküm altına almasına meydan vermemeli

3-Haydutları ortadan kaldırmalı

4-Yolları açık ve emin tutmalı

5-Herkese mertebesine göre muamele etmeli

Geçmişten bugüne kıssadan hisse...

Dr. Binnur Çelebi/siyasetcafe.com

Kaynak: Halil İnalcık, Osmanlı, Devlet Kanun ve Diplomasi, Timaş Yayınları, 2011, İstanbul.