Havadan para kazanmak sözü nereden geliyor?

1860'lardan itibaren Galata'daki Komisyon Han'ı ve Havyar Han'ında finans imparatorluklarını kurmuş olan Galata Bankerleri Saray'dan başlayıp vezir, vükela, memur ve subaydan İmparatorluğun en uzak köşesindeki oduncusuna kadar uzanan bir ağ kurmuşlardı. 

Memur, tüccar ve esnaf tefeci ve murabahacıların insafsızca yürüttükleri muamelelerin kurbanı haline gelmiş, hava oyunları denilen gerçekte kazananın da kaybettiği bir tür borsa oyununa alıştırılmıştı.

Borsa oyunlarında kolay para kazanmanın yollarının açılması üzerine, yabancı borsalarda tutunamayan bir çok banker ve simsar veya kumarbaz Galata Borsasını istila etmişti.

Bütün borsa oyunları kaidesine göre yapılıyordu. Müzayede salonu ve kulislerde beyaz kolalı gömlek ve ceketay giymiş her türlü yabancı dilli simalar peyda olmuştu. Borsa'nın istilası ile Osmanlı Avrupa'nın büsbütün açık pazarı olmuştu. 

Galata Borsasından Osmanlı tahvilatı satın alanlar örneğin aynı tahvilatı Paris Borsasından satın alanlara göre %10 ve daha fazla fiyat ödüyordu.

Ayrıca Galata Borsasında kulis faaliyetleri yoğundu. Memleketin ekonomik durumu her türü dedikodu ve şayiaya müsait olduğundan kulislerde büyük dolaplar döndürmek mümkün oluyordu.

O zamanın borsa komiseri Abidin Bey'in anlatımından: "Mesela Kerim Bey. Kerim Bey elli kuruşa yirmi bin konsolidi alır. Onun üzerine borsada bir haber neşrolunur. Tenzili iltizam edenler o haberi ilk olarak cazip bir şekle sokup yaymaya başlarlar. Konsolid mutlak surette dört beş kuruş tenzil edecek derler ve yalandan kendileri dahi bir kaç konsolid satarlar. Biçare Kerim Bey bu haberi işitir ve borsada bir hayli konsolid satıldığını da haber alır. Görürki dört beş kuruş kendi sermayesinde bir kaç saat içinde tamamen mahvolması demektir. Bu sebeple büyük telaş ve heyecan gösterir. Mubayaacısına der ki, elli kuruşa aldığım yirmi bin konsolidi borsaya git ve hemen sat. Kerim Bey gibiler az zarar ettik diye sevinirken büyük oyuncular bunun üzerine iş çevirirler. Maliye Hazinesi büyük bir borçlanma yapmaktadır, imzalar kondu diyerek her taraftan haber neşretmeye başlarlar. Kerim Bey gibiler ise daha fazla zarar etmemek için sattıkları miktardan hemen bir kaç kuruş üstüne yeniden konsolid satın almaya başlarlar... Hülasa büyük oyuncular dikkat ederler halk ne tarafa giderse onlar öbür tarafa giderler. Böyle oynamazlarsa kazanamazlar. Halkın iktidar ve malumatı telaş ve dehşet, korku ile dolu olduğundan istedikleri gibi fiyatları çevirirler... Konsolid Hanı içinde borsa işlerini yürüten 600 kişi çalışır. Bunların hiç bir zanaatleri, yani cemiyeti beşeriye ile ilgili beceri ve işleri yoktur; işleri hava oyunlarıdır..." ve bu hava oyunları bugün de böylece sürüp gider. 

"Tarihini bilmeyen bir millet yok olmaya mahkumdur."

Mustafa Kemal Atatürk

Siyasetcafe.com