Zatürre olup olmadığımızı nasıl anlayabiliriz?

Havaların soğumasıyla birlikte kış hastalıklarının görülme sıklığı çoğalmaya başladı. Fakat bu hastalıklar arasında ilk sıralarda yer alan zatürreye karşı özellikle dikkatli olunması gerekiyor. Halk arasında zatürre olarak bilinen pnömoni, enfeksiyonlara bağlı ölümlerde dünyada birinci sırada yerini alıyor.

Zatürrenin belirtilerini tanımak, erken teşhis ve doğru tedavi planlaması açısından büyük önem taşıyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Metin Özkan, "12 Kasım Dünya Zatürre Günü" kapsamında zatürre hastalığının belirtileri, risk grupları ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

ZATÜRRE ÖLDÜRÜR MÜ? 

Zatürre, akciğerlerin iltihaplanmasıdır. Erken tanı konup uygun antibiyotik tedavisi verilirse hiç iz bırakmadan iyileşebilir. Fakat küçük çocuklarda, yaşlı hastalarda, KOAH, kalp yetmezliği, şeker hastalığı, böbrek yetmezliği ve vücudun savunma sistemlerini baskılayan kortizon ve kanser tedavileri gibi tedavi alanlarda çok ağır seyredebilir ve bu hastalarda tedaviyi geciktirmemek gerekir. 

GEÇMEYEN ÖKSÜRÜK ZATÜRRE HABERCİSİ OLABİLİR 

Zatürreye bakteri, virüs ve mantarlar sebep olabilir. Akciğerlerde oksijen almamızı sağlayan hava kesecikleri iltihaplı bir sıvı ile dolar ve buna bağlı aşağıdaki belirtiler ortaya çıkar:

1- Öksürük ve balgam çıkarma.

2- Derin nefes alırken veya öksürürken göğüste batma ve ağrı.

3- Yüksek ateş, terleme ve titreme.

4- Özellikle yaşlı hastalarda şuur bulanıklığı.

5- İleri derecede bitkinlik.

6- Bulantı, kusma veya bazen ishal.

7- Nefes darlığı.

VÜCUT DİRENCİNE GÖRE GRİP BELİRTİLERİ GİBİ HAFİF OLUR

Bu belirtiler, zatürreye sebep olan mikroba ve hastanın vücut direncine göre grip belirtileri gibi hafif olabilir veya çok ağır da seyredebilir. Yüksek ateş, nefes darlığı, geçmeyen öksürük, koyu renk veya bazen kanlı balgam çıkarma yakınmalarınız varsa acilen bir doktora başvurmalısınız.

ZATÜRRE İÇİN RİSKLİ GRUPLAR 

Yaşı 65 ve üzerinde olanlar. İki yaş altı çocuklar. Bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler.

Kemoterapi ve kortizon gibi bağışıklık sistemini zayıflatan ilaçlar alanlar.

Kronik akciğer hastalığı (astım, kronik bronşit, amfizem, bronşektazi), kalp yetmezliği, şeker hastalığı, böbrek yetmezliği olanlar ve dalak fonksiyonları bozuk veya dalağı alınmış olanlar.

DOĞAL KORUYUCU SİSTEME ZARAR VERİLMEMELİ

Zatürreye sebep olan mikroplar genellikle soluduğumuz havada veya üst solunum yollarımızda zaten vardır. Fakat onların hastalık yapmasını önleyen koruyucu mekanizmalarımız sayesinde akciğerlere ulaşmadan yok edilirler. 

Doğal koruyucu sistemlere zarar vermemek için; gereksiz ve uzun zaman antibiyotik kullanılmamalı, havayı nemlendirip filtre ettiği için burun tıkanıklığı varsa giderilmeli, sigara içilmemeli, havayollarını kaplayan mukusun çok koyu kıvamda olmaması için yeterli su tüketilmeli ve öksürük kesiciler sık kullanılmamalıdır.

İSTİRAHAT VE BOL SIVI TÜKETİMİ TEDAVİDE OLMAZSA OLMAZ 

Hastanın yaşı, kronik hastalığının olup olmaması, akciğer grafisi, kan testleri ve muayene bulgularının değerlendirilmesine göre evde ağızdan alınacak ilaçlarla veya hastanede yatırılarak damar yoluyla verilecek ilaçlarla tedavi yapılabilir. 

Tedavide genellikle antibiyotikler, bol sıvı, istirahat ve ihtiyaç durumunda ise ağrı kesici ateş düşürücüler verilir. İstirahat ve bol sıvı alımı önemlidir. Tedavi süresi 7 günden bazen 21 güne kadar değişiklik gösterebilir.

Korunmada genel sağlık tedbirleri; sigara içmeme, el yıkama, soğuk havalarda ağız ve burunun kapatılması ve burundan nefes alıp havanın nemli olması sağlanması ve bağışıklık sistemini güçlendirecek vitamin ve mineralleri içeren bol meyve ve sebze tüketilmesi yanında bazı kişilerin aşı yaptırmaları da gerekir.

Yaşı 65 ve üstünde, kronik hastalığı, üre yüksekliği, bilinç bulanıklığı, hastalığı iki akciğerde ve yaygın, tansiyonu çok düşük ve solunum sıkıntısı olan hastalar hastanede yatırılarak tedavi edilmelidir.

RİSK GRUBUNDAYSANIZ İKİ AŞI YAPTIRMALISINIZ

Zatürre aşısı:

Altmış beş yaş ve üstünde olup; KOAH, bronşektazi, kalp ve damar hastalığı, böbrek ve karaciğer hastalığı, şeker hastalığı olanlar.

Dalağı alınmış olanlar. Kronik alkol alışkanlığı olanlar. İmmün sistemi baskılayan tedavi alanlar.

Beyin omurilik sıvısı kaçağı olanlar bu aşıyı yaptırmalıdır. Bu aşı genellikle ömür boyu bir veya iki defa yaptırılır.

GRİP AŞISI

Grip (influenza) zatürreye zemin hazırlaması açısından tehlikeli olabilir. Her sene en çok gribe sebep olan mikropların belirlenmesi ile her sene yeni aşı hazırlanır ve grip aşısının her sene tekrarlanması gereklidir. Aşı, Eylül, Ekim, Kasım aylarında yapılabilir.

GRİP AŞISI YAPTIRILMASI GEREKEN KİŞİLER 

Altmış beş yaş ve üstünde olup; KOAH, bronşektazi, kalp ve damar hastalığı, böbrek ve karaciğer hastalığı, şeker hastalığı olanlar.

Yüksek riskli hastalara hizmet veren sağlık personeli. Güvenlik görevlileri, itfaiyeciler, öğretmenler gibi toplum hizmeti veren kişiler.

Grip yönünden riskli kişilerle birlikte yaşayanlar ( altı aydan küçük bebekle yakın ve sürekli teması olanlar)