Bazı durumlarda emeklilik süresini tamamlamak mümkün olmayabiliyor. Bu durumda ödenen primler SGK tarafından iade ediliyor. Ancak çalışanın başvuru yapması gerekiyor.
SGK’ya yatırılan primlerin kurum tarafından sigortalılara iadesi iki şekilde mümkün oluyor. Bunlardan ilki toplu ödeme, ikincisi ise, birden fazla işveren yanında yapılan çalışmalarda prime esas kazanç üst sınırının aşılması durumu oluyor. Prim ödeme gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş koşullarından yaş şartını sağlayıp, yeterli prim ödeme gün sayısına sahip olmayan sigortalılara yapılan ödemeyi ifade ediyor.
Mali Müşavir Onat Benlioğlu gazetevatan.com'a yaptığı açıklamada, "Yaşın dolmasına karşın emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısını dolduramayanlar bağlı bulunulan sosyal güvenlik merkezine ya da il müdürlüğüne yazılı talepte bulunmaları halinde ödemiş oldukları prim tutarlarını toplu bir şekilde iade alabilmektedir." ifadelerini kullandı.
Benlioğlu sözlerini şöyle sürdürdü:
"5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4/1(a) bendi kapsamında çalışanlar için SGK’ya prime esas kazanç tutarları üzerinden %34,5 oranında prim ödenmektedir. %3’lük işsizlik sigortası payları toplamı ise, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca işsizlik sigortası fonuna aktarılmaktadır.
Toptan ödeme kapsamında prim iadesi alınması durumunda çalışırken ödenen toplamdaki %34,5’lik prim tutarından sadece işçi payına düşen ve uzun vadeli sigorta kollarını (malullük, yaşlılık ve ölüm) ifade eden emeklilik primleri (%9) alınabilmektedir. İşveren payları ile işçi adına ödenen genel sağlık sigortası payının iade alınabilmesi mümkün değildir."
"5510 sayılı kanunun 4/1(b) kapsamında kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan sigortalılar da 4/1(a), eski adıyla SSK kapsamındaki sigortalar için SGK’ya ödenen oran (%34,5) kadar prim ödemektedir. Toptan ödeme kapsamında söz konusu sigortalılara yapılacak prim iadesi oranı, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası adına ödenen %20’dir.
İade tutarları, hem işçiler hem de kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar açısından primin ait olduğu yıldan itibaren yazılı istek tarihine kadar geçen yıllar için, her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek toptan ödeme şeklinde verilmektedir. Böylece uzun yıllar önce ödenen primlerin enflasyon karşısında erimesinin önüne geçilmekte ve bu durum hak sahipleri için bir avantaj oluşturmaktadır."
"SGK’dan prim iadesinin mümkün olduğu bir diğer yol, işçi adına sigorta primine esas kazanç üst sınırını aşan ödemelerin yapılması durumudur. Prime esas kazanç üst sınırı, kanunda ilgili dönemde geçerli olan prime esas alt kazancın – 2023 yılı için 13.414,50.-TL – 7,5 katıyla sınırlandırılmıştır.
Bir kişi çok yüksek ücret alması sebebiyle tavanı aşabileceği gibi aynı anda birden fazla işverene bağlı olarak çalışması durumunda da tavanı aşabilmektedir. Sigortalıların aynı sigortalılık haline tabi olacak biçimde birden çok iş yerinde çalışmaları sebebiyle ödenen primler, kişinin tabi olduğu sigortalılık hali için belirlenen prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa kişi, adına fazla ödenen bu tutarı SGK’dan geri isteyebilmektedir.
Tavanı aşan primlerde de toptan ödemede olduğu gibi sadece işçi payına düşen uzun vadeli sigorta kollarına ait tutarlar iade edilmekte, işverenlerin ödediği primlerin iadesi ise söz konusu olmamaktadır.
Örneğin; 2023 yılının aynı ayında iki ayrı işverene ait iş yerinde çalışıp toplamda 120.000 TL brüt ücrete hak kazanan işçinin tavanı (100.608,90 TL) aşan 19.391,10 TL’lik kazancı üzerinden kesilen sigorta primi iade edilecektir."
Siyasetcafe.com