TBMM Genel Kurulunda 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2018 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi görüşmelerinde kürsüye müthiş ekonomi dehası (!) ile ülkemizde ekonomiyi şaha kaldıran,tüm dünya devlerinin bizim o harika ekonomimize kıskanarak bakmasını sağlayan müthiş (!) performansın mimarı Berat Bey çıktı…
Aman efendim kendisi yine o harikulade konuşmalarından birisini gerçekleştirdi ama konuşmasında bir bölüm vardı ki o bölüm gerçekten son derece çarpıcıydı.
Berat Bey ödüllü ekonomistleri kıskançlıktan çatlatırcasına yaptığı o muhteşem konuşmada “Önümüzdeki bir kaç yıl içinde katma değerli üretim ve ihracata dayalı, sürdürülebilir büyümeyi yakalamış, cari açığı kontrol altına almış, doların etkinliği azalmış, uzun vadeli TL’ye dayalı finansmanın sağlayabilen bir Türkiye ekonomisi oluşturma hedefi doğrultusunda”
çalıştıklarını ifade ediyordu…
Tabii Berat Bey bunları ifade ediyordu etmesine lakin bu “katma değerli üretim ve ihracata dayalı büyümeyi” gerçekleştirmek için bir ülkenin o üretim ve ihracatı yapacak firmalarının olması gerekiyor öncelikle doğal olarak…
Berat Bey süslü laflar ile bu “hedeflerini” bize ifade ededursun gerçek tablo bize neyi ifade ediyor isterseniz şöyle bir bakalım…
Mesela son 5 yılda bizim o “üretim ve ihracat” yapması hedeflenen şirketlerimizde, hele hele ilk 500 listesindeki şirketlerimizde durum ne isterseniz şöyle bir yakından göz atalım…
****
HAKAN PLASTİK: Türkiye'nin büyük 500 şirketinden birisi olan plastik boru üreticisi Hakan Plastik 2013 yılında İsviçreli George Fisher şirketine satıldı.
Şirket satılmadan önceki son yılında Türkiye'nin en büyük 500 sanayi kuruluşu arasına 177 milyon 429 bin TL ciro ile 443’üncü sıradan girmişti. Hakan Plastik satıldığı dönemde 5 bin kişiye istihdam sağlamaktaydı.
SIRMA SU: Türkiye'nin lider su markalarından Sırma Su ise Fransızlara satıldı.Satın alan ise Fransız devi Danone. Fransız şirket önce Sırma Sudaki %50'lik çoğunluk hissesini alırken, 2018 yılında kalan %49'luk hisseyi de alacağını duyurdu.
BAYMAK: Türkiye'nin en büyük 500 şirketi içerisinde yer alan BAYMAK da artık Türk değil. Dev klima sistemleri firması artık %100 oranında Hollandalı Dünya devi BDR Thermea'nin oldu...
YAPI KREDİ SİGORTA: Türkiye'de özel sektörde son yıllarda yapılan en büyük yabancıya satış operasyonlarından birisi olarak Yapı Kredi Sigorta da artık milli olmayan bir başka kuruluş olarak karşımıza çıktı...
Yapı Kredi Sigorta ve Yapı Kredi Emeklilik'in satış süreci
tamamlandığında hisselerini 1.6 milyar liraya Alman devi Allianz'a sattı.
A BANK: ANADOLU GRUBU'nun finans sektöründeki markası A BANK ise Katarlılara gitti. Abank’ın yüzde 70.84’ü Katarlı Commercial Bank’a satıldı.
YEMEKSEPETİ.COM: Türkiye'nin en başarılı girişimlerinden bir tanesi olan
yemeksepeti.com'un %20'si European Founders Fund’a, daha sonrasında bu kez Amerikalı General Atlantic 44 milyon dolar karşılığında şirketin 2. yabancı ortağı oldu...
PENTİ: İç çamaşır sektörünün önemli oyuncularından PENTİ'ye ise Amerikalılar ortak oldu...
Amerikalı The Carlyle Grup artık PENTİ'nin ortağı...
FLORMAR: Türkiye'nin en önemli kozmetik firmalarından bir tanesi olan Flormar'da da artık çoğunluk yabancı...
FRANSIZ kozmetik devi Yves Rocher Grubu, Türkiye’nin köklü kozmetik
firması Flormar’ın yüzde 51’ini satın aldı...
DAMAT: Hazır giyim sektörünün ünlü markalarından DAMAT da yabancı sermaye ile tanışanlardan... Damat ve Tween markaları ile tanınan Orka Group'un azınlık hisseleri New York merkezli yatırım şirketi Investcorp'a satıldı.
TAV: TAV Havalimanları Holding'in yüzde 38'i ve halka açık olmayan TAV Yatırım Holding'in yüzde 49'u Fransız Aéroports de Paris Management şirketine 923 milyon dolar karşılığında satıldı.
MUSTAFA NEVZAT İLAÇ SANAYİİ: Mustafa Nevzat İlaç Sanayii’nin yüzde 95.6’lık hissesi, 700 milyon dolar karşılığında ABD’li Amgen&'e satıldı.
EMBİL İLAÇ: 94 yıllık köklü ilaç firması Embil ilça ise İspanyollara gitti...Embil İlaç İspanyol Exeltis Pharmaceuticals Holding tarafından satın alındı..
(Bu arada biz bu listede son 5 yıl içerisindeki satışları işlesek de özellikle ilaç sektörü noktasında bir parantez açmak gerekli.Zira Türkiye’nin ilk ilaç üreticisi İbrahim Etem Ulagay İlaç Sanayi'nin 2003 yılında hisselerini İtalyan ilaç devi Menarini Group’a satmışı ile ilaç sektöründe yaşanan yabancı sermayeye satışların ardı arkası kesilmedi. Peş peşe sektörde yer alan en köklü Türk firmalar yabancı sermayenin eline geçti. Yabancı sermayenin ilaç sektörüne agresif biçimde girdiği yıllardaTürkiye pazarında ses getiren en
önemli girişimi, 2003’te Fako İlaç’ın 63 milyon dolara Actavis Grubu’na satılmasıyla gerçekleşti. 2006’da Actavis, Fako’nun kalan yüzde 11’lik hissesini de satın aldı. Aynı yıl, Biofarma, Munir Şahin İlaç, Taymed ve Deva Holding’in satış işlemleri oldu. Yerli ilaç sektörünün en büyük şirketlerinden Eczacıbaşı İlaç ise, 2007’de hisselerinin yüzde 75’ini Çek Cumhuriyeti menşeli Zentiva’ya sattı. Son olarak ise daha birkaç gün önce Türk ilaç devi
Sanovel Lüksemburg merkezli Yamma Investements’e geçti. Böylece Türkiye ilaç pazarının %90'ına yabancı çok uluslu ilaç firmaları hakim hale geldi.)
KOTON: Hazır giyim sektörünün önemli markalarından KOTON'da artık tamamen milli değil....Zira Koton'un yüzde 50’si Turkven’in sahibi olduğu Hollanda merkezli Nemo Apparel BV’ye satıldı.
BAHÇEŞEHİR KOLEJLERİ: ABD merkezli Carlyle Grubu Bahçeşehir Kolejleri’nin yüzde 48’ini aldı.
HİSARLAR MAKİNE: Türkiye'nin en büyük traktör parçası ve zirai makine üreticilerinden olan ve aynı zamanda ilk yerli 4x4 arazi aracını üreten Hisarlar Makine ise Hint devi Mahindra' ya satıldı...
ERKUNT TRAKTÖR: Türkiye'nin en önemli tratör markalarından Erkunt Traktör de yine Hisarlar Makine'yi satın alan Hintli Mahindra tarafından satın alındı.
TEMSA: Sabancı Holding bünyesinde faaliyet gösteren ve Türkiye’nin ilk elektrikli otobüslerini de üreten otobüs ve minibüs üreticisi olan TEMSA, İsviçre merkezli True Value Capital Partners’a 825 milyon TL şirket değeri üzerinden borç ve nakit düzenlemeleri yapıldıktan sonra 375 milyon TL hisse değeri karşılığında satıldı.
NTV SPOR: Doğuş Grubu'nun medya alanında spor kanalı olarak konumlandırdığı NTV SPOR, Discovery Channel Comminications'a satıldı...
OLTAN GIDA: Türkiye'nin en büyük fındık ihracatçısı ve Avrupa pazarının %70'ine yakın fındık ihtiyacını karşılayan Oltan Gıda, Nutella'nın sahibi olan İtalyan Ferro Grubu'na satıldı...
YÖRSAN: Türkiye'nin en büyük ve en köklü süt ürünleri firmalarından YÖRSAN'da yabancı sermayeye geçen büyüklerden.
Yörsan, Dubaili Abraaj Capital’e satıldı.Ama iş satışla bitmedi Abraaj Capital Türkiye’den çekildi YÖRSAN iflas etti.
NAMET: Damat firmasının azınlık hisselerini satın alarak Orka Grup'a stratejik ortak olan Amerikalı New York merkezli yatırım şirketi Investcorp NAMET'i de satın aldı...
MNG KARGO: MNG KARO ise Dubai merkezli Mirage Cargo'ya satıldı.
BENTO: Türk sanayi tipi yapışkan maddeler üreticisi BENTO, Japon Nitto Denko'ya satıldı.
MAÇKOLİK.COM: mackolik.com'un %50,1'lik çoğunluk hissesi, İngiliz Perform'a 40.8 milyon TL'ye satıldı.
POLİMER KAUÇUK: Türkiye'de sektörünün ilklerinden olan Polimer Kauçuk da artık Türk firması değil... Firma ABD'li dev Eaton Corporation’a satıldı.
Silk& Cashmer: Dubai merkezli Eastgate Capital Group silk& cashmere’in yüzde 45’ini satın aldı.
PRONET: Güvenlik sistemleri sektörünün önemli firmalarından Pronet ise 35 milyon Euro'ya İngiliz girişim sermayesi şirketi Cinven’e satıldı..
ARİFİYE TANK PALET FABRİKASI: Katarlı ortağı olan Ethem Sancak'a verildi.
HOTEL GRAND AZUR:Doğuş Grubu'nun turizm alanındaki en önemli yatırımlarından bir tanesi olan Hotel Grand Azur, Alman devi TUI tarafından satın alındı.
PEYMAN:Hissedarları arasında Sabancı Ailesi'nin ESAS Holding'inin de bulunduğu kuruyemiş üreticisi PEYMAN, özel sermaye fonu Bridgepoint'e 110 milyon dolara satıldı.
PETKİM: Petkim’deki yüzde 10,32’lik son kamu hissesi, 168 milyon 500 bin dolara Socar’a satıldı. Böylece PETKİM'de devletin hiç payı kalmadı.
BURSAGAZ VE KAYSERİGAZ: Bursagaz ve Kayserigaz önce Alman enerji devi EWE tarafından satın alınırken,2018 yılında bu firmalar bu kez de Azeri SOCAR tarafından satın alındı...
EKOL GIDA: Ekol Gıda'nın %51'i Amerikalı dev Cargill tarafından satın alındı...
ALEMDAR KİMYA: Türkiye’nin ilk ve tek oleo kimya (yağ) üretimi yapan şirketi 95 yıllık Alemdar Kimya, Cargill tarafından 50 milyon dolara satın alındı.
SÖKE UN:Türkiye’nin önde gelen un üretim şirketi Söke Un’un hisseleri İngiliz menşeli özel sermaye fonu Mediterra Capital Partners’e satıldı.
U.N. RO.RO: ESAS HOLDİNG'e ait u.n Ro-Ro , Danimakalı dev DFDS Group'a 950 milyon Euro'ya satıldı...
***
Peki bunlarla sınırlı mı bu liste? Hayır efendim maalesef değil…
Mesela Türkiye’nin en köklü ve büyük çanta firması olan HAKAN ÇANTA daha Kasım 2019’da resmen iflas etti.
Türk ayakkabıcılık sektörünün iki büyük devi HOTİÇ ve Yeşil Kundura konkordato ilan etti, iflasın eşiğindeler…
Türkiye’de “Deri” denildiği zaman akla gelen ilk firmalardan olan ve kökleri 1917 yılına kadar uzanan İNCİ iflas etti ve kepenk kapattı.
Atlasglobal Havayolları uçuşlarını durdurdu, Borajet geçtiğimiz ay resmen iflas etti… Doğal kaynak suyu ve ambalajlı su pazarının en önemli oyuncularından birisi olan FRİDA da iflas eden firmalar arasına katıldı.
Bu listeyi uzatmak mümkün tabii ama bu listeyi uzatırsak ne sizin yüreğiniz kaldırır ne bizim köşemizin sınırları…
***
Şimdi ortadaki tablo buyken, muhteşem ekonomi dehası (!) ile ülkemizin ekonomisini şaha kaldırıp,hepimizi tepe taklak etmesi ile meşhur “Damat” Berat Bey, Meclis kürsüsünden “Katma değerli ürün üretmekten ve ihracata dayalı büyümeden” bahsediyor ve bunu bir de
“Sürdürülebilir” yapacaklarını belirtiyor…
AKP’nin ekonomi alanında 17 yıldır “Sürdürülebilir “ ve “İstikrarlı” biçimde uyguladığı tek şey “Satmak” ve “Borçlanmak” olarak karşımızda duruyorken…
En önemli firmalarımız teker teker uluslar arası şirketler eli ile yabancı sermayenin eline yok pahasına, tabiri yerindeyse “ölü” fiyatına geçerken…
Türkiye’de bir dönemin gurur sembolü olmuş firmalar teker teker iflas bayrağını çekerken…
AKP’nin eğer “Yaptıkları yapacaklarının teminatı” ise, aklımıza yıllar önce Şener Şen’in başrolünü oynadığı “ZÜĞÜRT AĞA” filmindeki “Haraptar Köyü” geliyor…
Şener Şen filmde Haraptar’ı satıyordu ya “aman” diyoruz kendimize, memleketin firmaları için komple bir paket yapıp üzerine de koyacakları tabelaya da “SATILIK ÜLKE” yazacaklar diye korkuyoruz…
Yapılan icraatlara bakınca da korkmakta hiç de yersiz sayılmayız…