Marketlerin poşet zenginliği

2019 yılı ile birlikte hayatımıza giren ücretli poşet uygulaması marketleri zengin etti.
 

Marketler poşet başına 25 kuruş alıp, 10 kuruşunu kasaya koyuyor. Bu, maliyete sayılıyor. Fakat marketler poşetin tanesine en fazla 8.5 kuruş veriyor. Aradaki fark ise marketlere kar olarak yazıyor. Kısaca 1 Ocak öncesinde marketler için bir maliyet unsuru olan naylon poşetler, artık para kazandırıyor.

Türkiye gündeminde ilk sıralarda yer alan ‘paralı plastik poşet’ tartışması devam ediyor. Bilindiği gibi 1 Ocak 2019’dan beri başta marketler olmak üzere perakende noktalarında plastik poşetler 25 kuruşa satılıyor.

Bu paranın 15 kuruşu ise geri dönüşüm katkı payı olarak devlete aktarılıyor. Kalan 10 kuruş ise marketin maliyetine sayılıyor.

Uygulama çevrenin temiz tutulmasına büyük katkı sağlayacağı için geniş kitlelerce destekleniyor. Fakat uygulamayı daha iyi hale getirmek için yapıcı eleştiriler var.

Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Başkanı Aziz Koçal, marketlerin 10 kuruşluk poşet maliyetini tüketicilerin ödemek zorunda kalmasına karşı çıkmıştı. Plastik sanayicileri marketlerin poşet maliyetinin 10 kuruş bile olmadığını ifade etti.

Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, marketlerin plastik poşetleri üreticilerden direkt olarak, aracısız satın aldığını ve 1 poşete yaklaşık 8.5 kuruş ödediklerini belirtti. Eroğlu’nun verdiği bilgilere göre, 1 kilogram poşetin fiyatı 6.5 - 8.5 TL arasında değişiyor ve 1 kilogramda yaklaşık 100 poşet bulunuyor.

Eroğlu, “Bu hem bizim fabrika çıkış fiyatımız, hem de marketin satın aldığı fiyat. Biz marketlere doğrudan poşet satıyoruz, yani arada aracı yok” ifadelerini kullandı.

Henüz bir geçiş döneminde olunduğunu ve altyapının zamanla oturacağını kaydeden Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, mahalle esnafının yazar kasalarında da 25 kuruşluk poşet fiyatının düzenlenmesi gerektiğini kaydetti.

Başkan Palandöken, “Vatandaş bilinçlendirilmeli, kamu spotları yapılmalı. Bazı torbalarda barkodun, doğada çözüm süresinin gösterdiği ibarelerin mecburi olması gerekiyor” diye konuştu.

Palandöken, bir marketin ortalama 20 ton poşet yaptırdığını söyledi.

Palandöken, “Poşetlere bir standart getirilmeli. Bir poşetten 25 kuruş alınıyorsa, bunun hakkı verilmeli” çağrısında bulundu.

- Türkiye’de yıllık kişi başı 400 poşet kullanılıyor.

- Yeni uygulamayla rakam yarıya inecek.

- Bir vatandaş 200 poşet kullanırsa yıllık poşet masrafı 50 TL olacak.

- 80 milyon nüfus göz önüne alındığında 2019’da 16 milyar poşet kullanılacak.

- 25 kuruştan hesaplarsak poşete 4 milyar TL civarı ödeme yapılacak.

- Marketler poşet başına 2 kuruştan 1 yılda 320 milyon TL’lik poşet kârını kasalarına koyacaklar.

- Bu rakamın 2.4 milyar TL’si çevre için devlete, 1.6 milyar TL’si maliyet olarak perakendeciye gidecek.

KİM, NE ALIYOR?

- Market sanayiciden 100 poşeti 8.5 liraya alıyor.

- Tanesini 25 kuruşa tüketiciye satıyor.

- 100 poşetten kasasına 25 lira giriyor.

- Bunun 15 lirasını devlete veriyor, 10 lira kendisine kalıyor.

- Kalan tutar için marketin maliyeti deniyor. Ancak 1 kilo plastik poşete en fazla 8.5 lira ödeyen marketler buradan kâr sağlamış oluyor. Yani market poşet başına en az 1.5 - 2 kuruş arasında kâr yazıyor.

- Marketler hem daha önce bedava verdikleri poşet maliyetinden kurtuldu, hem de şimdi bu işten kâr ediyorlar.