Ukrayna’nın Çernobil bölgesindeki orman yangını, 4 Nisan tarihinde başlamasına ve yürütülen yoğun çalışmalara rağmen, henüz söndürülemedi. Yangında, büyük kısmı nükleer felaketin ardından tahliye edilmiş olan 12 köyün, mezarlıkların ve geniş ağaçlık alanların yandığı bildirildi. Yangın Pripyat'a kadar geldi dayandı. Yaşanan bütün bu gelişmeler akıllara daha önce yaşanan Çernobil faciasını getirdi.
İnsan elinden çıkan en büyük kıyamet: Çernobil Faciası
Takvim yaprakları 26 Nisan 1986’yı gösteriyordu. Rusya’da yaşayan herkes olacaklardan habersiz evlerinde idi..nerden bilebilirlerdi ki gece vakti saatler 01:23:44 ü gösterirken, insan elinden çıkan en büyük felaketi yaşamak üzereydiler.
Tarihin en büyük facialarından biri olarak tarihin tozlu sayfalarında yerini alan Çernobil Faciası bundan tam 33 yıl önce Ukrayna'nın başkenti Kiev yakınlarında Çernobil kasabasında nükleer santralin patlaması ile yaşandı. Tüm Karadeniz'deki canlıları ve doğal yaşamı olumsuz etkiledi.
Ukrayna'daki Çernobil Nükleer Santrali'nde meydana gelen patlamada Rusya’daki resmi kayıtlara göre 31 kişi ölmüş, 50 bin kişinin evinden ayrılmasına ve bölgenin tamamen boşaltılmasına neden olmuştu. Patlama sonrası, insanlık tarihindeki en pahalı ikinci nükleer temizliği yapılmış ve bu temizlik 39 milyar sterline mal olmuştu.
Bakıma alınan santralde 4. Reaktörde bir patlama meydana gelmişti. Bu patlama Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombalarını tam 200 kat aşan bir etkiyi yarattı. İlk anda patlamanın etkisiyle santralde görevli 31 kişi öldü ancak daha sonra Türkiye'nin de dahil olduğu yakın coğrafya on yıllar boyu sürecek ölümcül bir felaketin pençesine düştü.
26 Nisan 1986 tarihinde yaşanan Çernobil nükleer faciasından sonra bölge kaderine terk edildi.
Felaketin ardından 120 binin üzerinde insan Avrupa’nın çeşitli yerlerine göç etti.
Sovyetler Birliği ve Türk yetkilileri kaza ile alakalı radyasyon verilerini her ne kadar saklasa da yayılan kanser vakalarının önüne geçemediler. ABD'de Federal Sağlık Kanunları hala, 1980-1996 arasında Türkiye'de 5 ay geçirenlerden kan alınmasına izin vermiyor.
Türkiye’ye Etkileri
Çernobil nükleer reaktöründeki patlama sonucunda çevre ülkelere yayılan radyoaktif parçacıkların büyüklüğü ve etkileri üzerine kazanın üzerinden geçen yıllarda ciddi bilimsel araştırmaların yapılmamış ve radyasyon seviyesini gösteren sayısal değerlerin açıklanmamış olması, patlamanın hemen sonrasında Türkiye üzerindeki etkilerle ilgili yeterli veriye ulaşmayı imkânsızlaştırmıştır.
Ancak Çernobil kazasının Avrupa üzerindeki etkilerini gösteren harita ve çizelgeler, radyoaktif serpintinin çok geniş bir alanda yayıldığı ve Avrupa'daki pek çok ülkeyi doğrudan etkilediğini gösterdiği gibi; ülkedeki kanser vakalarının artışının nedeninin Çernobil kazası olduğuna ilişkin kuşkular hâlâ devam etmektedir.
Türk Tabipler Birliği'nin ilk baskısı Nisan 2006'da yapılan "Çernobil Nükleer Kazası Sonrası Türkiye'de Kanser" başlıklı raporunda, Çernobil nükleer reaktör kazası ile Karadeniz bölgesindeki kanser vakaları arasındaki ilişkinin araştırılması sonuçları kamuoyuna sunulmuştur. Raporda Çernobil'deki patlama sonrasında oluşan radyoaktif bulutların 3 Mayıs 1986 Cumartesi günü Marmara'ya, 4-5 Mayıs günleri Batı Karadeniz'e, 6 Mayıs günü Çankırı üzerinden Sivas'a, 7-9 Mayıs tarihlerinde Trabzon-Hopa'ya ulaştığı, 10 gün sonra da tüm Türkiye'ye radyoaktif parçacıkların yayıldığı belirtilmekte; çalışma sonucunda, Hopa’da kanser görülme sıklığı ile kanser nedeniyle ölümlerin, Türkiye’nin diğer coğrafi alanlarına göre daha fazla görülmesi olasılığının, araştırılmaya değer bir durum olduğunun ortaya çıktığı ifade edilmektedir. Rapor, elde edilebilen veriler ışığında, bölgede Çernobil nükleer kazası ile gerek kanser olgu sayıları, gerekse kanserden ölümlerle ilgili kanıta dayalı nedensel bir bağlantı kurmanın olanaklı görünmekte olduğunu kabul ederek, bu konuda kesin sonuca varmak için daha ayrıntılı araştırmalar yapılması gerekliliğini vurgulamaktaydı.
Yukarıdaki resimdeki nükleer artık kitlesinin yanında 2 dakika duran kişi iç kanama geçirip ölmektedir.
1986 yılında tüm dünyayı sarsan Çernobil Faciası'na karşı ülkede panik oluşmaması adına skandal açıklamalara imza atıldı. Bu açıklamalardan birini de dönemin Başbakanı Turgut Özal yaptı.
Kenan Evren'in ıhlamur içtiği sohbette çay içen Turgut Özal, konunun radyasyona gelmesiyle birlikte ''Korkmadan çay içiliebilir. Radyasyonlu çay lezzetli oluyor.'' ifadelerini kullanarak bugün bile hâlâ etkisini koruyan bir skandala imza attı.
Facianın hemen ardından o dönemdeki Sanayi ve Ticaret Bakanı Cahit Aral’dan da ikinci skandal gelmekte gecikmedi, Aral Türkiye açısından bir tehlike bulunmadığını belirtmişti.
Çernobil faciası sonrası dönemin Sanayi Bakanı Cahit Aral, "Dinine imanına inanan radyasyon var demez" demişti.
Fakat asıl skandal açıklama dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren’den gelecek ve “Azıcık radyasyon kemiklere yararlıdır” diyecekti!
ÇERNOBİL FACİASI İLE İLGİLİ ÇEKİLEN FİLM, BELGESEL VE DİZİLER
Chernobyl – Chronicle of Difficult Weeks – Çernobil – Zor Haftaların Kronolojisi - Belgesel
Pripyat -1999
Chernobyl Heart – Çernobil’in Kalbi (2003)
The Battle of Chernobyl – Çernobil Savaşı (2006)
Çernobil’in Sırları – Chernobyl Diaries (2012)
Rus Ağaçkakanı – The Russian Woodpecker (2015)
The Babushkas of Chernobyl - Çernobil’in Nineleri (2015)
Voices from Chernobyl- Çernobil’in Sesi (2016)
Chernobyl. 3828 - Çernobil 3828 (2011)
The Voice of Lyudmilla – Ljudmilla’nın Sesi (2001)
Chernobly - HBO mini dizisi - 2019
Siyasetcafe.com