Bilindiği üzere İngiltere 31 Ocak 2020 tarihinde resmen AB üyeliğinden ayrılarak yarım asırlık bir birlikteliği bozup tarihi Brexit kararını uyguladı.
Peki Brexit Türkiye’yi nasıl etkileyecek?
Türkiye'nin AB'den sonra Brexit'ten en olumsuz etkilenecek ülke olacağı belirtiliyor. Ankara bu nedenle İngiltere ile bir serbest ticaret anlaşması imzalamak istiyor. Fakat halihazırda Londra'dan gelen henüz olumlu bir yanıt yok.
İngiltere ile yaklaşık 17 milyar dolarlık ticaret yapan Türk iş dünyası, Brexit sonrasında yeni gümrük vergileri ile karşılaşmamak için hızla serbest ticaret anlaşması (STA) imzalanmasını talep ediyor.
Dünyanın en büyük beşinci ekonomisi olan İngiltere, dünya ihracatının yüzde 2,5’ini, dünya ithalatının ise yüzde 3,4’ünü gerçekleştiriyor. İngiltere hükümeti 31 Ocak sonrası 1 yıllık geçiş döneminde AB ile Ticaret Anlaşması müzakerelerine başlıyor. Müzakerelerin 2020 yılı sonunda tamamlanması hedeflenmekte. Önümüzdeki bir yıl Britanya, Gümrük Birliği’nde olmaya devam edecek. Ancak kendi serbest ticaret anlaşmalarını (STA) yapabilecek.
İngiltere’nin Gümrük Birliği’nden çıkması sonrasında yeni gümrük tarifelerinin yürürlüğe girmesi ise Türkiye’nin ihracatını olumsuz etkileyecek. Bu nedenle Türkiye, en kısa sürede İngiltere ile STA imzalamaya çalışıyor.
Bugüne kadar Brexit sonrasında ticaretin zarar görmemesi için 55 ülkeyle 18 ayrı STA imzalayan İngiltere hükümeti ile Türkiye arasında ise henüz böyle bir anlaşma yapmış değil.
İngiltere’nin Türkiye için ticari önemi büyük çünkü AB’de Almanya’dan sonra Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ikinci ülke.
İngiltere’de 2019'da 10,9 milyar dolar hacminde ihracat yapılırken bu ülkeden de 5,4 milyar dolarlık ithalat yapıldı. İngiltere’ye ihraç edilen sektörlerde ise otomotiv, hazır giyim, elektronik ve kimya ürünleri en sıralarda. İthalatta ise durum şöyle; ilk sıralarda mekanik güç jeneratörü, otomotiv, metal cevheri, ilaç ve organik kimyasallar yer almakta.
İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, Brexit sürecini en baştan beri takip ettiğin belirterek şu açıklamada bulundu; “Geçiş süreci bir defalığına bir veya 2 yıl için uzatılabilir. Ancak uzatma kararının 1 Temmuz öncesinde alınması gerekiyor. İngiltere’yle müzakere edeceğimiz ve Gümrük Birliği ilişkisinin yerini alacak olan anlaşma, Türkiye için büyük önem taşıyor. Hem hâlihazırdaki ilişkiyi korumamız, hem de bu anlaşmaya yeni sektörleri ekleyerek kapsamını geliştirmemiz lazım”
ANKARA ANLAŞMASI DA ASKIYA ALINABİLİR
Ankara Anlaşması, 12 Eylül 1963 tarihinde Ankara'da, Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) arasında imzalanan ortaklık anlaşmasıdır. Anlaşma ile birlikte doğan Türk vatandaşlarının yerleşim hakları Brexit sonrası askıya alınabilir diyen Zeytinoğlu görüşlerini şöyle açıklıyor; “Bu süreçte çok uyanık olmalı ve müzakere pozisyonunu titizlikle belirlemeliyiz. Unutulmamalı ki, herhangi bir Anlaşma’nın zamanında müzakere edilip, yürürlüğe girmemesi halinde Brexit sürecinden en olumsuz etkilenecek ülkeler arasında AB’den sonra ilk sırada yer alıyoruz.”
OTOMOTİV SEKTÖRÜ NASIL ETKİLENECEK?
İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’yı kapsayan Birleşik Krallık'a yapılan ihracatta otomotiv sektörü ilk sırada geliyor. Büyük Britanya ya da Birleşik Krallık'a otomotiv ihracatı 2019 yılında yüzde 17 düşüşle 2,5 milyar dolar oldu. Bu gerilemede Brexit kaynaklı belirsizlik nedeniyle Birleşik Krallık otomotiv pazarında yaşanan daralma etkili oldu. Birleşik Krallık binek otomobiller pazarının 2019 yılında yüzde 2,4 küçülmesi, Türkiye’nin bu alandaki ihracatını da olumsuz etkiledi.
Otomotiv İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Baran Çelik, İngiltere’nin hem ticari araçlar hem de binek otomobiller ihracatında en büyük dördüncü pazarları olduğunu ancak Brexit endişeleri nedeni ile 2019’da bu ülkeye binek otomobil ihracatında yüzde 14, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ihracatında yüzde 33 ve otobüs-minibüs-midibüs ihracatında yüzde 17 gerileme olduğunu vurguluyor. Çelik durumu şu şekilde özetliyor; “Bizim açımızdan önemli olan AB ile ticari anlaşmanın nasıl sağlanacağı ve bu sürenin serbest ticaret anlaşması yapmak için yeterli olup olmadığı konuları henüz net değil.”
2020 yılı boyunca Birleşik Krallık ülkelerine gümrük vergisiz ihracat yapmaya devam edeceklerini söyleyen Çelik, "Sonrasında ise mümkünse AB ile eş zamanlı olarak hızlıca Birleşik Krallık ile anlaşma yapmamız gerekecek. İki ülke arasındaki ticarette gümrük vergilerinin devreye girmesi, hiç kuşkusuz Birleşik Krallık'a yönelik ihracatımızı daha da aşağıya çekecektir. Bu nedenle her halükarda Brexit sonrası Birleşik Krallık ile çok hızlı bir şekilde anlaşma imzalanması, olası ihracat kayıplarını minimize edecektir” şeklinde konuşuyor.
HAZIR GİYİM NASIL ETKİLENECEK?
Türkiye’nin İngiltere’ye yaptığı ihracatta otomotivden sonra ikinci sırada yaklaşık 2 milyar dolar bütçe ile gelen sektör: “hazır giyim”.
Damat Tween markalarının sahibi Orka Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu da Brexit sürecini yakından takip ettiğini ve Brexit sonrasında ABD’nin de AB ülkelerine yeni tarifeler dayatmasının olası olduğunu söylüyor. Orakçıoğlu, “Biz hem Brexit’ten hem de AB ile ABD arasındaki muhtemel tarife geriliminden etkileneceğiz” diye görüşlerini beyan ediyor.
ABD'nin ticaret savaşları ile Çin’e yaptığını önümüzdeki yıldan itibaren AB’ye de yapmaya başlayacağını öngören Orakçıoğlu, bu süreçte AB’nin imzaladığı STA’lara Türkiye’nin taraf olamamasının önemli bir sorun olduğunu söylüyor düşünüyor.
AB kurumlarının Türkiye’ye Gümrük Birliği konusunda çifte standart uygulandığına dikkat çeken Orakçıoğlu; “Tüm taleplerimize rağmen hala Gümrük Birliği güncellemesi yapılmıyor. Bu durumda Türkiye’nin de yeni ittifaklar arayışına çıkması doğal. Bu anlamda İngiltere ile çok zaman geçirmeden STA imzalanacağını umuyoruz.” şeklinde görüşlerini bildiriyor.
Siyasetcafe.com