1919'da başlayan ve 1923'te cumhuriyet ile son bulan kutlu milli mücadele sürecinde destansı başarılar elde eden Atatürk'ün "apotr" ları (Yardımcıları, Havarileri) kimlerdi?
"Apotr" ifadesi bizzat Atatürk tarafından kullanılmıştır.
Türkçe karşılığı TDK'na göre (Yardımcı, koruyucu, havari) demektir.
***
Atatürk bu zorlu mücadelede yardımcılarını kimlerden ve nasıl seçmiştir, hangi kriterleri esas almıştır?
Atatürk'ün başarılarla dolu mücadele hayatını ikiye ayırırsak;
Birincisi 1. dünya savaşı dahil, Samsun’a çıktığı tarihten başlayan ve 1923'de cumhuriyeti kurana kadar geçen süreçteki savaş içinde geçen yıllar.
İkincisi de cumhuriyet ile başlayan yeni bir devlet kurma ve devleti kendi belirlediği ilkeler doğrultusunda içeride ve dışarıda kabul ettirme çabasıdır.
Bir saltanat-hilafet imparatorluğunun enkazı üzerinde cumhuriyet inşa etmek, yüzyıllardır adı silinen, hor görülen Türk ırkını yeniden ayağa kaldırmak, Türk adıyla devlet kurmak, harap olan bir ülkede ekonomiyi, siyaseti, sosyal hayatı düzene koymak belki savaştan daha zordur.
Kurtuluş savaşı verirken, içerideki İngiliz destekli isyancılarla mücadele etmek, mecliste muhalefetin itirazlarına rağmen tezlerini kabul ettirebilmek, kurtuluş savaşının sadece bir cephe savaşı olmadığını gösterir.
Cumhuriyet kurulduktan sonra verilen mücadele ise yine aynı zorluktadır. Yüzyıllarca padişah tarafından yönetilmiş, hilafet fetvaları ile sosyal ve içtimai hayatını düzenlemiş bir halka, laikliği, demokrasiyi, birey olmayı kabul ettirmek kolay değildir.
Ayrıca, daha Cumhuriyet kurulmadan önce mecliste, hilafet ve saltanatı kurtarmak düşüncesinde olanlar varken...
***
Gerek milli mücadele döneminde, gerekse 15 yıllık Cumhuriyet döneminde Atatürk çalışma arkadaşlarını nasıl seçmiştir?
Yeni kurulan bağımsız Türk devletinin kurumlarını oluşturmak ve bu kurumlara atanacak kişileri tayin etmek için Atatürk nasıl bir yol izlemiştir?
Yakınlarını, arkadaşlarını, dostlarını mı tercih etmiştir?
Veya Atatürk'ü koruyan, kollayan bir grup veya grupların talimatına göre mi tercih kullanmıştır.
Bu sorular o gün de Atatürk'e sorulmuş ve Atatürk cevabını Nutuk'ta kendi cümleleri ile şöyle anlatmıştır:
" Ali Fuat Paşa ile de kısa bir müdaveleci efkâr yapıldı.
Fuat Paşa, bana, şöyle bir sual tevcih etti:
Senin, şimdi, “apotr" ların kimlerdir; bunu anlayabilir miyiz?
Ben, bu sualden bir şey anlamadığımı söyledim.
Paşa, maksadını izah etti. O zaman, ben de şu beyanatta bulundum:
Benim, "aport" larım yoktur. Memleket ve millete kimler hizmet eder ve hizmet liyakat ve kudretini gösterir ise, "apotr" onlardır.
***
Türk milletine Tanrı'nın bir lütfu olan Atatürk'ün, büyük bir deha olmasının yanında, devlet yönetimindeki başarısı da tesadüf değildir.
Atatürk diyor ki; ben eş, dost, arkadaş, akraba tercihi yapmadım, kimseyi kayırmadım.
Hizmet, liyakat ve kudret gösterenleri tercih ettim.
Günümüz siyasetçilerinin örnek alması temennisiyle, Zafer Bayramınızı kutlarım...
Kaynak: Nutuk, cilt 2 - Milli Eğitim Basımevi-1973