Her gün yaptığınız ve ya yapmak zorunda olduğunuz aktiviteleri bir düşünün. En basitinden toplu taşıma kullanmak hayatımızın bir parçası, işe gitmek, kafeye gitmek, arkadaşlarınızla buluşmak gibi. Çoğumuz bunları doğal akışında, düşünmeden, hiç paniklemeden yaparız. Ancak herkes için basit görünen günlük rutinlerimiz, agorafobi ile mücadele edenler için biraz zorlayıcı. Agorafobi genel anlamıyla alan korkusudur.
Agorafobi ile mücadele ediyorsanız evden ayrılmak bile paniğe kapılmanız için yeterli olabilir. Agorafobisi olan kişiler dışarıda yalnız kalmaktan ya da kalabalık bir yerde bulunmaktan, sinema salonları gibi kapalı yerlerde, ya da otopark gibi açık alanlarda, ya da bir asansörde olmaktan yoğun bir korku ve endişe duyarlar.
Agorafobi genellikle panik bozukluğu ya da spesifik bir fobi gibi başka bir anksiyete bozukluğuyla ve depresif hastalıklarla birlikte görülür. Panik bozukluklarda panik ataklar tekrarladığı ve ne zaman geleceği belli olmadığı için, kişi panik atak geçirme ihtimalinden korkarak yaşamaya başlar hale gelir. Beklentisel kaygı ya da korku dediğimiz bu korku kişinin hayatına ciddi şekilde müdahale eder hale gelir. Panik bozukluğu olan çoğu kişide bu hastalık gelişmeden önce agorafobi ve anksiyete belirtileri ortaya çıkıyor. Yani kişi dışarıda olmaktansa kendi güvenli bölgesi olarak gördüğü evinde olmayı tercih ediyor ve gitgide daha az dışarı çıkar hale geliyor. Fobiye bakacak olursak bir önceki yazım olan uçak fobisini ele alırsak; fobik tutum sergileyen kişilerde oldukça sık görülür agorafobi. Kapalı alanlarda örneğin uçakta koridora yakın yerlerde oturmayı tercih ederler. Çünkü alanını tehdit edecek herhangi bir durumda çıkış yoluna rahat ulaşmak için.
Tanı alacak düzeyde olan agorafobi hastalarının psikiyatri başvurusu yapması gerekmektedir. Psikiyatrik olarak tablo oluşturulmasından sonra terapi süreci devreye girmelidir. En yaygın olan ‘bilişsel davranışçı terapi’ yöntemidir. Bu terapi yöntemi ile kişi zihninde bu kaygıyla birlikte neler olduğunu görüyor olacak, olası sonuçları hesaplayabilecek, aşamalı olarak da bu kaygının üzerine gidebiliyor olacaktır.
Merve ALKAN
Uzman Klinik Psikolog