Osmanlı'nın "bahtsız" çocuk gelini Kaya Sultan

Bir prens ya da şehzadeyle evlenmek sadece soylu sınıftan kızların değil, herkesin hayaliydi. Ne çok masallar uydurulmuştu buna yönelik. Kül kedisi masalı en güzel örneklerindendir. Ancak keşke her şey masallardaki gibi olsaydı. Masallarda evlilikler çeşitli eziyetlerin sonunda gelir ve mutlu sonla biter.

Oysa gerçek hayatta asıl sorun evlendikten sonra başlamaz mı?

Bu öyküde de “bahtsız çocuk gelin”lerden biri olan Kaya İsmihân Sultan’ın yaşam öyküsünü kaleme aldım.

Osmanlı'nın körpe gelinlerinden AKP'nin "imam" nikahına - Dr. Binnur ÇELEBİ

Kaya Sultan kimdi?

Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinin 6 cildine de konu olan Kaya Sultan, Osmanlı padişahlarından IV. Murat ile bir esirciden torba dolusu altın karşılığında satın alınan Helena’nın kızıdır.Helena'ya Cihannümâ Sultan adı verilir.

Cihannümâ Sultan, Safiye ve Hafize adında iki kız daha doğurur. Ancak, daha sonra Helena’ın adından kimse bahsetmez, çocukların IV. Murat’ın tek karısı Ayşe Haseki Sultan'dan doğma olduğu öne sürülür. Ve Helena’nın kendisi de adı da tarihin gizemli sayfalarında unutulur.

Osmanlı'nın köle kadınlarını tasvir eden bir resim 

Kaya İsmihân (Esmehan) Sultan’ın doğumu kesin olmamakla beraber 1632 veya 1633 yıllarına rastlar. En önemli bilgi ise Lagari Hasan Çelebi’in Kaya Sultan'ın doğum gününde Topkapı Sarayı'nda ilk uçuşunu yapmış olmasıdır.

Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde bahsi geçen Lagari Hasan Çelebi

Ne yazık ki babası IV. Murat öldüğünde Kaya Sultan henüz 7 yaşındadır. Hatta IV. Murat’ın sancılar içinde kıvranarak ölmesini zehirlendiğine bağlayanlar da olur.

Osmanlı Padişahı IV. Murat

Tahta geçen amcası İbrahim ise hem Kaya Sultan’a hem de diğer kız kardeşlerine hor davranır.

Kimle evlendi?

Kaya Sultan 10 yaşlarında iken babasının çok sevdiği sofra arkadaşı Silahdar Mustafa Paşa ile evlendirilmek istenir. Ancak Mustafa Paşa bu evliliği el alem ne der diye utancından razı olamaz.

13’üne geldiğinde, Kaya Sultan kaderine karşı koyamaz. 40 yaşındaki Melek Ahmet Paşa ile evlendirilir.

Osmanlıda düğün şenlikleri

Anlatılanlara göre, gerdek gecesi, Kaya Sultan babasından da yaşlı olan adamı görür görmez korkar ve kocasını yanına tam yedi yıl yanaştırmaz. Hatta bir keresinde de Paşanın sakalının bir yanını yolar, Paşa sakalı tamam oluncaya kadar kubbe altına gidemez.

Kimseyi kırmayan, iyi ve yumuşak huylu bir insan olduğu için sonradan "Melek" adını alan Melek Ahmet Paşa

Nasıl bir hayat yaşadı?

Kaya Sultan çocuk doğurmayınca dedikodular başlar. Gel zaman git zaman, bir gün Valide Sultan olaya el koyar. Kaya Sultan’ı yanına çağırır. “Niçin hamile kalmazsın?” diye sorar. Kocası ile yüzleştirir.

Osmanlı devlet yönetiminde Haseki Sultan ve Valide Sultan olarak etkin bir rol oynayan I. Ahmet'in  eşi Kösem Sultan. IV. Murat ile I. İbrahim'in annesi, Kaya Sultan'ın ise babaannesi.

Bu konuşma sonrası o gece Kaya Sultan, Melek Ahmet Paşa’dan hamile kalır. Talihsizlik bu ya, ilk çocuğunu düşürür. Haremden çıkan Melek Paşa, elinde kutu içinde düşen çocuğun cesedini göstererek, “Bakınız ağalar! Ne civan yiğit olacakmış. Bakın kaşlarına, gözlerine! Bakın’ Bakın boyuna bosuna kıyafetine! Ah beyliğine doymayan bey oğlum! Ata binip kılıç kuşanmaya doymayan yavrum!” diyerek iki gözü iki çeşme ağlar.

Esma Sultan Yalısı

Bu doğumdan sonra Kaya Sultan ile Melek Ahmet Paşa arasında muhabbet başlar. Bir zaman sonra Kaya Sultan yeniden hamile kalır. Ancak günü tamam olmadan sancılanır. Bu erken doğum esnasında, sultanlar, kardeşler, ebe kadınlar hazır olurlar. Kırk hatmî şerif kırkbin selâvat-ı şerife okuyarak Sultan’ın doğumuna yardımcı olurlar. Nihayetinde Kaya Sultan, Eyüp yalısında Fatma Hanım Sultan’ı doğurur. Yalıda o gece sabaha kadar eğlenceler düzenlenir. 40 kese sadaka altınlar dağıtılır.

Osmanlı eğlencelerini yansıtan bir resim

Yaşamı mutlu sonla mı bitti?

Ne yazık ki  her şey masallardaki gibi mutlu sonla bitmiyor. Kaya Sultan’ın doğum esnasında içeride “son kaldı” diye bir Eyüp yalısında bir telaş, bir koşuşturma başlar. Kaya Sultan’ı kilimlerin içine koyup çalkalamaya başlarlar.

CIA Ajanı Fuller Erdoğan'ı tehdit etti: Bedelini ağır ödeyecek!

Bu olmayınca Sultanı baş aşağı salarlar. Bu da yetmezmiş gibi bal fıçısı içine ağzına kadar çiçek suyu koyup Sultan’ı içine koyarlar. Ebeler ellerini bileklerine kadar Kaya Sultan’ın rahmine sokarak adeta bağırsaklarını deşerler.

Zavallı Kaya Sultan cahil ebelerin elinde eziyet çeker. Bu acıya, hırpalanmaya daha fazla dayanamaz. Aşırı kanamadan ruhunu oracıkta teslim eder. Çocuk da anasından sonra dördüncü günü ölür. Saray mateme boğulur.

Evliya Çelebi bu acıklı ölüme şöyle not düşer: “Bir eksikli dedim ey Evliya tarih; Melek senk ile dövünsün ki ayrıldı Kayasından”

1611 ve 1682 yılları arasında yaşamış bir Türk yazar ve Dünya gezgini Evliya Çelebi aynı zamanda Melek Ahmet Paşa'ya anne tarafından akrabadır.

Kaya Sultan öldüğünde 27 yaşındadır. Cenaze töreni çok hazin olur. Sultan İbrahim’in yanına gömülür.

Kaya Sultan'ın türbesi. Türbe içerisinde Sultan I. Mustafa, Sultan İbrahim, Sultan I. Ahmet'in kızları, Sultan II. Ahmet'in şehzadeleri ve kızları ile bazı hanedan mensuplarının olduğu  toplam 19 sanduka bulunmaktadır.

Melek Ahmet Paşa, Kaya Sultan’ın tabutu üzerine kapanıp ağlar. Onun bu haline Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa öfkelenerek şöyle der: “Behey Âdem! Ayıp değil mi? Bir avret için böyle ağlarsın? Elem çekme sana bir sultan daha veririm, ahdım olsun”

Karısına aşık olan ve onu çok seven Melek Ahmet Paşa da Köprülü’ye kızarak “İnşallah adına yetişme!” demiş demesine de ama bu söz yerini bulmaz.

Köprülü Mehmed Paşa, Erdel Seferinde olan Melek Ahmet Paşa'yı, I. Ahmed’in kızı Fatma Sultan ile nişanlar. Hatta Köprülü “Melek'e bir fil verdim, doyursun” der.

Gencecik karısını toprağa veren Melek Ahmet Paşa yaşı geçkin olan Fatma Sultan ile pek anlaşamaz. Sözüm ona çenesinden de bunaklığından da bıkıp usanır. Huzursuz ve tatsız bir hayat sürer. Ve ilk gözdesi Kaya Sultan’dan 7-8 yıl sonra vefat eder.

Dr. Binnur Çelebi/siyasetcafe.com