Adrese teslim ihaleler Yandaşlar böyle zengin oldular

İhale Kanunu'nda bugüne dek yapılan yüzlerce değişiklik sonucunda yaklaşık 50 kanun ve kanun hükmünde kararname çıkarıldı.

Son olarak ta 2018 yılının Mayıs ayında İhale Kanunu'nun 21. maddesinin (b) bendine 'Yapım tekniği açısından özellik arz eden, …ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde' ibareleri eklendi.

CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat, bu yöntemle yapılan ihaleleri "Yandaşa ve Adrese Teslim İhaleler" başlığıyla raporlaştırdı.

İşte Karabat'ın raporundan satır başları: 

* Değişikliklerle pazarlıksız ve istenilen sermaye grubuna ihale verilmesine olanak tanınırken, kamudaki ihale yolsuzluklarının önü daha da açıldı.

* İhale Kanunu'nun en fazla değişikliğe uğrayan maddesi “istisnaları” düzenleyen madde oldu. AKP iktidara geldikten sonra yasama sürecinde istisnai olan torba yasa uygulamasının sıradan hale gelmesi gibi, 21/b ihale usulünün de istisna iken sıradan hale geldiği görülmektedir. İstisna olan ihale usulleri pek çok büyük projede kullanılarak sıradanlaştı.

* Kamu ihalelerinin istenilen kişiye verilmesine olanak sağlayan “pazarlık usulü” maddesi sekiz kez değişikliğe uğradı. Bahse konu olan bu 21’inci maddenin özellikle “b” fıkrasında tanımlanan “doğal afet ve salgın hastalık” gibi acil durum gerekçeleri çoğu zaman olmamasına rağmen en sık başvurulan madde haline geldi.

* 2004 yılında tüm ihaleler içindeki payı yüzde 12, büyüklüğü de 1.6 milyar olan pazarlık usulü ile yapılan ihalelerin büyüklüğü 2017’de 45 milyarı aştı. Bu rakam tüm ihalelerin yüzde 30’una yaklaşan bir orana denk geliyor. 

* 2017 yılında açık ihale, belirli istekliler arasında ve pazarlık usulü olmak üzere toplam 89 bin 315 adet kamu alımı gerçekleşti. Bu ihaleler için toplam 210 milyar 299 milyon 780 bin TL harcandı. Bu ihaleler içinde 45 milyardan fazla bir rakam pazarlık usulü ihalelere ayrıldı. Kamu ihale bedeli içindeki payı yüzde 21,56 olan pazarlık usulü işlemlerin yüzde 81’i ise 21/b usulü ihalelerden oluşuyor. Sadece özel koşulların gerekli olduğu 21-b usulü ihaleler için 2017 yılında yapılan harcama 37 milyarı buldu.

* 2017 yılı bütçesinde 2 milyonu aşkın çiftçi için ödenen tarımsal destek 12 milyar 742 milyon iken iktidar partisi, çeşitli teşkilat ve kişileri ile ilişkili yandaş şirketlere 21/b ihaleleri karşılığında 37 milyar ödendi.

*Ankara, İzmir, Bursa, Antalya ve Kocaeli’nin 2017 yılı giderlerinin toplamı yandaş şirketlere aktarıldı. 21/b ihalelerine harcanan miktar İstanbul’un 2017 bütçesinin yüzde 95’ine, Ankara bütçesinin 2,7 katına, İzmir’in bütçesinin 3,9 katına, Bursa’nın 6,5 katına denk geliyor.

* 2018 yılında açık ihale, belirli istekliler arasında ve pazarlık usulü olmak üzere toplam 38 bin 966 adet kamu alımı gerçekleşti. Bu ihaleler için toplam 98 milyar 867 milyon 840 bin TL harcandı.

2018 yılının merkezi yönetim bütçesinin harcama büyüklüğü 762 milyar 753 milyon 272 bin TL ilk 6 aylık harcamalarının yüzde 5’ini pazarlık usulü verilen ihalelerin, yüzde 4’ünü ise 21-b ihalelerinin oluşturduğu görülüyor.

Kamu ihale bedeli içindeki payı yüzde 19,04 olan pazarlık usulü işlemlerin yüzde 77’si ise 21-b maddesine göre yapıldı. Sadece 1 Temmuz -21 Aralık 2018 tarihleri arasında toplam 2966 kalem 21/b ihalesi yapılmış görünüyor. Özel koşulların gerekli olduğu 21/b usulü ihaleler için 2018’in ilk yarısında yapılan harcama ise 14 milyar TL’yi aştı.

ADALET BAKANLIĞI'NDA BİLE KIYAK

* Adalet Bakanlığı’nda da ihale kıyakları dikkat çekiyor.  Bakanlık bütçesinin yarıya yakını 21/b maddesi ile verilen ihalelere gitti. 2017’deki ihalelerin toplam sözleşme bedeli 5 milyar 479 milyon 149 bin 141 TL’ye ulaştı. Bu miktar 13 milyar 171 milyon TL’lik Bakanlık bütçesinin yüzde 42’sine denk geliyor. Oysa verilen ihalelerde 21/b’nin gerektirdiği “hastalık, salgın, doğal afet, savaş” gibi durumların olmadığı çok açık! Adalet dağıtacak kurumda bile denetimsizlik ve yasal boşlukların yandaş firmalara kaynak aktarmanın aracı haline getirilmesi, balığın baştan kokar sözünü doğrular nitelikte.

* Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda da ihaleler ile ilgili tablo aynı. 2017 yılında başlangıç ödeneği 1.853.914.000 ₺ olmasına rağmen verilen ödeneğin 3 katı büyüklüğünde harcama yapan Bakanlığın yaptığı her 100 TL harcamanın 28 TL’si yandaş müteahhitlere ihale rantı olarak aktarıldı. 21/b maddesi ile verilen ihaleler arasında 2017/406919 no’lu “II Osmanlı Coğrafyası Uluslararası Arşiv Kongresi: Tarihin Yeniden Yazımında Arşivlerimiz” etkinliği işi de bulunuyor; 2017/26487 no’lu “Malzeme Dahil Yemek Hazırlama ve Sunum İşi” de bulunuyor.

SİYASETCAFE.COM